Διατροφικές συνήθειες και διατροφική αξιολόγηση σε παιδιά ηλικίας 6-12 ετών

Abstract

Το κάθε παιδί σχολικής ηλικίας χρειάζεται ενέργεια, προκειμένου να αναπτυχθεί σωστά, να διατηρήσει τις λειτουργίες του οργανισμού σε φυσιολογικά επίπεδα, να ανταπεξέλθει στις καθημερινές σωματικές δραστηριότητες, να αναπληρώσει τις καθημερινές φθορές με παραγωγή νέων κυττάρων, καθώς και να δημιουργήσει ικανοποιητική επάρκεια αποθεμάτων στον οργανισμό σε διάφορα θρεπτικά συστατικά. Η ανάπτυξη, η οποία χαρακτηρίζεται από λειτουργικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά την παιδική ηλικία, απαιτεί μία ισορροπημένη διατροφή με αντίστοιχη πρόσληψη της κατάλληλης ποσότητας μακροθρεπτικών συστατικών (πρωτεϊνών, υδατανθράκων, φυτικών ινών και λιπών) αλλά και μικροθρεπτικών συστατικών (βιταμινών και ανόργανων στοιχείων). Τα παιδιά γενικά συνηθίζουν να διαμορφώνουν τις διατροφικές τους συνήθειες από πολύ μικρή ηλικία και η απόκτηση των συνηθειών αυτών είναι εξαιρετικά κρίσιμη για τη μετέπειτα ζωή τους. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν αυτές τις συνήθειες και τον γενικότερο τρόπο ζωής των παιδιών. Ο σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η αξιολόγηση των διατροφικών συνηθειών και της διατροφικής κατάστασης των παιδιών δημοτικού σχολείου (ηλικίας 6-12 ετών) της πόλης της Λάρισας. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού, συλλέχθηκε ένα δείγμα 150 παιδιών, ηλικίας 6-12 ετών, εκ των οποίων 68 αγόρια και 82 κορίτσια, κατά τη χρονική περίοδο Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 2012. Η διεξαγωγή της έρευνας αυτής πραγματοποιήθηκε στο προσωπικό ιατρείο της παιδιάτρου κ. Βάιας Τσιώρα. Μία συγκεκριμένη διαδικασία εφαρμοζόταν για κάθε παιδί ξεχωριστά: συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου από το παιδί και τους γονείς του και ανθρωπομετρικές μετρήσεις στο παιδί. Οι μετρήσεις που έγιναν σε κάθε παιδί ήταν οι εξής: βάρος, ύψος, περίμετρος μέσης και πάχος δερματοπτυχών, με 3 επαναλήψεις στα σημεία τρικεφάλου και γαστροκνημίου του σώματος των παιδιών. Από τα δεδομένα του σωματικού βάρους και του ύψους, υπολογίστηκε στη συνέχεια ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) των παιδιών, διαιρώντας το βάρος (kg) με το τετράγωνο του ύψους (m2). Χρησιμοποιήθηκε ο ΔΜΣ, διότι αποτελεί τον πλέον διαδεδομένο και αξιόπιστο δείκτη για την εκτίμηση της σωματικής κατάστασης των ανθρώπων. Η μετέπειτα κατάταξη των παιδιών σε λιποβαρή, φυσιολογικά, υπέρβαρα 2 και παχύσαρκα πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τα διεθνή όρια του ΔΜΣ για άτομα ηλικίας 2-18 ετών. Επίσης, από τις τιμές της περιμέτρου μέσης, έγινε η κατάταξη του κάθε παιδιού στην αντίστοιχη θέση, σύμφωνα με τις εκατοστιαίες θέσεις περιμέτρου μέσης για Καυκάσια παιδιά και εφήβους ηλικίας 2-18 ετών, και έπειτα εκτιμήθηκε το ποσοστό κεντρικής παχυσαρκίας του δείγματός μας, ενώ από τις τιμές του πάχους των δερματοπτυχών, υπολογίστηκε το ποσοστό σωματικού λίπους των παιδιών και στη συνέχεια έγινε η αξιολόγηση του ποσοστού αυτού για κάθε παιδί, σύμφωνα με τις εκατοστιαίες θέσεις που ισχύουν για τα ελληνόπουλα ηλικίας 7-15 ετών, και τελικά υπολογίστηκε το ποσοστό των παιδιών που διέθετε υπερβάλλον σωματικό λίπος. Όλα τα παραπάνω πραγματοποιήθηκαν για κάθε φύλο ξεχωριστά (αγόρια-κορίτσια). Τα αποτελέσματα της έρευνάς μας αυτής είναι τα εξής: το 60,7% του συνόλου των παιδιών είναι νορμοβαρή, το 18,7% υπέρβαρα, ενώ το 10,7% παρουσιάζονται λιπόσαρκα και μόλις το 10% του συνόλου χαρακτηρίζονται ως παχύσαρκα. Επιπρόσθετα, άξιο αναφοράς αποτελεί το γεγονός πως μόνο το 9,3% του δείγματός μας εμφανίζει κεντρική παχυσαρκία. Η πιο ισχυρή συσχέτιση που παρατηρήθηκε στο σύνολο των παιδιών ήταν μεταξύ του ΔΜΣ και της περιμέτρου μέσης, ενώ αρκετά ισχυρές ήταν επίσης οι συσχετίσεις ανάμεσα στο ΔΜΣ και το σωματικό βάρος, αλλά και ανάμεσα στο ΔΜΣ και τη λιπώδη ή την άλιπη μάζα σώματος. Το 72,7% των παιδιών που συμμετείχαν στην δειγματοληψία ισχυρίζεται ότι καταναλώνει πρωινό σε καθημερινή βάση. Επιπλέον, τα περισσότερα παιδιά φαίνεται να μη συνηθίζουν γενικά να καταναλώνουν γεύματα όταν βλέπουν τηλεόραση ή dvd, καθώς και ούτε να επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις διαφημίσεις, πέραν από τις επικρατούσες πεποιθήσεις που υπάρχουν. Όσον αφορά τη φυσική δραστηριότητα, βρέθηκε ότι το 55,3% του συνόλου των παιδιών αθλούνται εκτός σχολείου. Από τα παιδιά που αθλούνται, παίζουν στη γειτονιά ή περπατούν καθημερινά προς και από το σχολείο για το σπίτι, περίπου το 65-70% αυτών είναι νορμοβαρή. Γενικά, χρειάζεται να δοθεί η απαραίτητη προσοχή από όλους, τόσο από την πολιτεία και τους γονείς, όσο και από τα ίδια τα παιδιά, προκειμένου ο ΔΜΣ όλων των παιδιών σχολικής ηλικίας να βρίσκεται πάντα σε φυσιολογικά επίπεδα. Είναι ανάγκη όλα τα παιδιά να υιοθετήσουν τις σωστές διατροφικές συνήθειες, τις οποίες πρέπει να διατηρήσουν και στη μετέπειτα ζωή τους ως ενήλικες.