Συμπεριφορές υγείας των φοιτητών επιστημών υγείας σε σχέση με το άγχος

Abstract

Το άγχος χαρακτηρίζεται ως μία ιδιαίτερη σχέση μεταξύ ενός ατόμου και του περιβάλλοντός του, η οποία καθορίζεται από το ίδιο το άτομο, που ξεπερνά τα όριά του, αντιμετωπίζοντας ορισμένες καταστάσεις διαταράσσοντας την ψυχική του ισορροπία. Ως επακόλουθο συνδέεται άμεσα με τον τρόπο αντίληψης του ατόμου των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει, καθώς και των ικανοτήτων για να ανταπεξέλθει. Ο τρόπος που ο κάθε άνθρωπος βιώνει το άγχος, εξαρτάται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τις εμπειρίες του, αλλά και την “αγχωτική κατάσταση”. Τα κυριότερα ψυχολογικά συμπτώματα του άγχους είναι η ανησυχία, η ανυπομονησία, ο εκνευρισμός, η αγωνία, η αποδιοργάνωση, ενώ τα σωματικά συμπτώματα του άγχους είναι η ταχυκαρδία, οι εφιδρώσεις, η δύσπνοια. Οι αιτίες πρόκλησης άγχους στους φοιτητές νοσηλευτικής μπορούν να κατηγοριοποιηθούν στις ακαδημαϊκές (εξετάσεις, εργασίες στο πλαίσιο μαθημάτων, μαθήματα), στις διαπροσωπικές (σχέσεις με το προσωπικό του νοσοκομείου, σχέσεις με τους καθηγητές, οικογενειακά προβλήματα), στην πρακτική άσκηση (κλινική-πρακτική άσκηση, θάνατος ενός ασθενή). Ωστόσο, οι πολύτιμες εμπειρίες που αποκτούν κατά τη διάρκεια των σπουδών τους (πρακτική άσκηση υπό επίβλεψη) βοηθούν σταδιακά τους φοιτητές να μην αγχώνονται, καθώς περιορίζονται οι ανασφάλειές τους, και αντιμετωπίζουν τους φόβους τους. Αναφορικά με τους φοιτητές ιατρικής, αυτοί των πρώτων εξαμήνων αισθάνονται περισσότερο άγχος σε σχέση με τους τελειόφοιτους. Το έντονο άγχος των φοιτητών αποδίδεται στις υψηλές απαιτήσεις των σπουδών τους. Το οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης και η ύπαρξη νευρωτικών ατόμων στο στενό οικογενειακό περιβάλλον, συμβάλλουν στην κατάθλιψη των φοιτητών ιατρικής, ιδίως στους πρώτους μήνες της κλινικής τους άσκησης. Το άγχος, οι διάφορες κοινωνικές επιρροές σε συνδυασμό με οικονομικά προβλήματα ωθούν τόσο τους φοιτητές νοσηλευτικής όσο και ιατρικής σε βλαβερές για την υγεία συμπεριφορές όπως είναι το κάπνισμα, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά. Βέβαια, οι περισσότεροι φοιτητές αποκτούν τη συνήθεια του καπνίσματος, πριν τις σπουδές τους, ωστόσο καπνίζουν ακόμη περισσότερο μετά. Από την άλλη πλευρά, για τους φοιτητές νοσηλευτικής, οι λόγοι για τους οποίους κάνουν χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών είναι κυρίως το άγχος, αλλά και η πεποίθηση ότι θα τους βοηθήσουν να ξεπεράσουν τα προβλήματά τους (οικογενειακά, οικονομικά). Ωστόσο, όπως και στο κάπνισμα ένα μεγάλο ποσοστό των φοιτητών κατανάλωναν αλκοόλ και έκαναν χρήση απαγορευμένων ουσιών πριν ξεκινήσουν τις σπουδές τους. Αιτίες, όπως η είσοδος στην αγορά εργασίας, η ανάληψη πολλών και δύσκολων υποχρεώσεων συνδέονται σε ορισμένες περιπτώσεις με τη χρήση ουσιών. Για την αντιμετώπιση των παραπάνω καταστάσεων, θα πρέπει να λειτουργούν τόσο στις ιατρικές/νοσηλευτικές σχολές όσο και στα νοσοκομεία ειδικά κέντρα ψυχολογικής υποστήριξης. Ακόμη, οι φοιτητές κατά τη διάρκεια των σπουδών θα πρέπει να ενημερώνονται αναλυτικά για τους κινδύνους που διατρέχει η υγεία τους, εξαιτίας του εθισμού σε αυτές τις ουσίες. Ταυτόχρονα, είναι απαραίτητο να σχεδιαστούν κατάλληλα προγράμματα, που θα βοηθούν τους ήδη εθισμένους φοιτητές.