Η αλιεία των οστράκων στο Βόρειο Αιγαίο

Abstract

Tο Βόρειο Αιγαίο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον εξαιτίας της αυξημένης αλιευτικής δραστηριότητας και της καλλιέργειας δίθυρων μαλακίων. Σύμφωνα με την ΕΣΥΕ εξετάζεται ως δύο υποπεριοχές. Η μία περιλαμβάνει το Θερμαϊκό Κόλπο και τους Κόλπους Χαλκιδικής (περιοχή 13) και η δεύτερη το Θρακικό Πέλαγος, το Στρυμονικό Κόλπο και τον Κόλπο Ιερισσού (περιοχή 14). Τα κυριότερα είδη οστράκων του Βορείου Αιγαίου, που έχουν εμπορική αξία και βρίσκονται σε επαρκείς φυσικούς πληθυσμούς, είναι: το μύδι (Mytilus galloprovincialis), το στρείδι (Ostrea edulis), το κυδώνι (Venus verrucosa), το χάβαρο (Modiolus barbatus), η γυαλιστερή (Callista chione), η καλόγνωμη (Arca noae), το λείο χτένι (Chlamys glabra), το φασολάκι ή τελλίνα (Donax trunculus), κ.ά. Τα δεδομένα της παρούσης εργασίας προέρχονται από την ΕΣΥΕ και καλύπτουν την αλιευτική παραγωγή της περιόδου 1964-2004. Επίσης, δεδομένα για τα οστρακαλιευτικά σκάφη συγκεντρώθηκαν από τη Διεύθυνση Αλιείας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Θεσσαλονίκης και από το Τμήμα Αλιείας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Πιερίας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα βρέθηκε ότι: Το άθροισμα της παραγωγής των περιοχών 13 και 14 φθάνει σχεδόν το 80 % της συνολικής παραγωγής των Ελληνικών θαλασσών κατά την περίοδο 1982-2004. Η παραγωγή όλων των μελετούμενων ειδών οστράκων είναι πολύ μεγαλύτερη στην περιοχή 13 (99 %) από την αντίστοιχη παραγωγή της περιοχής 14 (1 %). Η παραγωγή και στις δύο περιοχές αυξάνεται στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και ακολουθούν συνεχείς διακυμάνσεις, οι οποίες δε φαίνεται να έχουν συγκεκριμένη περιοδικότητα και μάλλον καταλήγουν σε μείωση της παραγωγής, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα διαχειριστικά μέτρα που εφαρμόζονται, όταν υπάρχουν, είναι ανεπαρκή για την προστασία των αποθεμάτων. Η υποστηρικτική πολιτική με ανανέωση και εκσυγχρονισμό των σκαφών κατά τη δεκαετία του ’90 φαίνεται ότι έφερε αρχικά μεγάλη αύξηση της παραγωγής για κάποια έτη, η οποία όμως στη συνέχεια οδήγησε σε σταδιακή μείωση χωρίς σημάδια ανάκαμψης. Τα παραπάνω αποτελέσματα μπορεί να αποτελέσουν τη βάση για περαιτέρω ερευνητική δραστηριότητα πάνω στη συγκέντρωση πληροφοριών γύρω από την αλιεία οστράκων, με παράλληλη μελέτη περιβαλλοντικών παραμέτρων, αλιευτικών και κοινωνικό - οικονομικών στοιχείων, ώστε να προκύψουν διαχειριστικά μέτρα προς όφελος των φυσικών πληθυσμών οστράκων στο Βόρειο Αιγαίο.

North Aegean Sea is of a special interest because of the increased fisheries production and the bivalve shellfish culture. For studying purposes, it is divided in two subareas, according to the NSSH (National Statistical Service of Hellas). The first one includes Thermaikos Gulf and the gulfs of Chalkidiki (area 13) and the second one includes Thracian Sea, Strymonikos Gulf and Ierissos Gulf (area 14). The main shellfish species of North Aegean Sea which have significant commercial value and are found in sufficient numbers in wild populations are: the Mediterranean mussel (Mytilus galoprovincialis), the flat oyster (Ostrea edulis), the warty venus (Venus verrucosa), the horse mussel (Modiolus barbatus), the smooth clam (Callista chione), the Noah’s ark (Arca noae), the scallop (Chlamys glabra), wedge shell (Donax trunculus) etc. The data of this study are taken from NSSH and cover the shell fisheries production from 1964 until 2004. Furthermore, data regarding shell fishing boats were collected from Fisheries Administration of Thessaloniki Perfecture and from Fisheries Departement of Pieria Perfecture. According the results, it is found that: The sum of the production of both area 13 and area 14 reaches almost 80% of the total production in the Hellenic Seas during the period 1982 – 2004. The production of all shellfish species under study is much higher in area 13 (99%) than in area 14 (1%). In both areas, the production increases during the late ’80’s and there follow successive variations, which do not seem to be periodicaland lead to a decrease of the production, a fact that implies that the management measures applied, when they exist, are insufficient for the stock protection. The supportive policy based on the renewal and modernization of the fishing boats during the ’90’s seems that it initially brought a major increase of the production for certain years but then this policy led to a gradual decrease without any sign of recovery. The above results can form a basis for further scientific research for the gathering of information about shell fishery, with a parallel study of the environmental factors, of fisheries and socio – economic facts so that the management measures may result in the benefit of the wild shellfish population in North Aegean Sea.