Eureka! Institutional Repository

Η ελαιοκαλλιέργεια είναι η πρώτη σε σπουδαιότητα δενδρώδης καλλιέργεια στη χώρα μας, αφού καταλαμβάνει σε έκταση το 15% περίπου της καλλιεργούμενης γης και το 75% των εκτάσεων που καλλιεργούνται δένδρα. Με την καλλιέργεια της ελιάς ασχολείται περίπου το 1/3 του αγροτικού πληθυσμού της χώρας ενώ σε πολλές περιοχές της Ελλάδας το ελαιόλαδο και ο καρπός της ελιάς αποτελούν το αποκλειστικό εισόδημα των αγροτών. Τα προβλήματα που δημιουργούνται στην ελιά από διάφορους εχθρούς και ασθένειες είχαν απασχολήσει τους καλλιεργητές από τους αρχαίους χρόνους. Υπάρχουν αναφορές από τον Θεόφραστο (371-286 π.Χ.), μαθητή του Αριστοτέλη στο έργο του «Περί φυτών αιτιών» για τον πυρηνοτρήτη αλλά και για το σκουλήκι του δάκου της ελιάς σχετικά με τις ζημιές που προξενούν τα δύο αυτά είδη. Σήμερα γνωρίζουμε ένα αρκετά σημαντικό αριθμό εντόμων που σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό προκαλούν ζημιά στην ίδια την ελιά και τον ελαιόκαρπο. Τα τρία σημαντικότερα είδη εντόμων που παίζουν σημαντικότατο ρόλο στην μείωση της παραγωγής και τη συνεπακόλουθη οικονομική ζημιά του ελαιοκαλλιεργητή είναι ο δάκος, ο πυρηνοτρίτης και το κοκκοειδές λεκάνιο. Εξ αυτών τη σοβαρότερη οικονομική ζημιά την προκαλεί ο δάκος (Bactrocera oleae). Γίνεται προφανές ότι υπήρξε και συνεχίζει να υπάρχει, τεράστιο επιστημονικό ενδιαφέρον γύρω από την εύρεση τρόπων καταπολέμησης του συγκεκριμένου εντόμου. Η μαζική παγίδευση αλλά και η χημική καταπολέμηση του εντόμου έχουν αναπτυχθεί πάρα πολύ σε σχέση με το παρελθόν και συνεχίζουν να βελτιώνονται και να υποδεικνύονται και νέες μέθοδοι καταπολέμησης. Δυστυχώς, οι προσπάθειες, ακόμα και σήμερα, δεν έχουν φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα με αποτέλεσμα να συνεχίζει να αποτελεί σημαντικότατο πρόβλημα η παρουσία του εντόμου για τον ελαιοκαλλιεργητή. Στην Ελλάδα, η αντιμετώπιση του δάκου στηρίζεται κυρίως στη χημική καταπολέμησή του, αν και τα τελευταία χρόνια η βιολογική καλλιέργεια δείχνει να ανεβαίνει με γοργούς ρυθμούς ίσως εξαιτίας και της αυξημένης ζήτησης. Η ανάπτυξη όμως του τομέα της Γενετικής μηχανικής και της Βιοτεχνολογίας έφεραν στο προσκύνιο νέες πιθανές μεθόδους καταπολέμησης του παρασίτου και οι οποίες δεν έχουν ακόμα εφαρμοστεί από τους ελαιοκαλλιεργητές είτε γιατί δεν τις γνωρίζουν, είτε γιατί είναι επιφυλακτικοί για την αποδοτικότητα της μεθόδου, είτε γιατί στην Ελλάδα δεν υπάρχει η υλικοτεχνική υποδομή για την εφαρμογή των μεθόδων αυτών. 2 Η συγκεκριμένη διπλωματική εργασία έχει λοιπόν ως στόχο να συγκεντρώσει και να καταγράψει τις σύχρονες τροπές αντιμετώπισης του B. oleae, να συγκρίνει και να εκθέσει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που μπορεί να έχει η κάθε μέθοδος ξεχωριστά και να προτείνει τρόπους που θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενα έρευνας ή και εφαρμογής.