Eureka! Institutional Repository

Στην παρούσα εργασία εξετάζεται η πολυκριτήρια ανάλυση αποφάσεων. Πιο συγκεκριμένα θα γίνει εφαρμογή δυο μεθόδων πολυκριτήριας ανάλυσης, PROMETHEE και TOPSIS, για την ανάλυση των τηλεπικοινωνιών και της κινητής τηλεφωνίας στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η λήψη αποφάσεων αποτελεί κομμάτι της καθημερινότητας όλων των ανθρώπων. Κάθε μέρα ο καθένας μας καλείται να πάρει αποφάσεις για τον εαυτό του, ή συμμετέχει στην λήψη μιας απόφασης ως μέλος μιας ομάδας ατόμων. Πρόκειται για μια σύνθετη και απαιτητική διαδικασία καθώς συνδυάζει μεγάλο όγκο πληροφοριών, γνώσεων και τεχνικών ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί κινδύνους συγκρούσεων και διαταραχής ισορροπιών όταν πρόκειται για ομάδες. Κάποιες αποφάσεις μπορεί να περιέχουν ρίσκο ή να επηρεάζουν πτυχές τη ζωή μας, ενώ άλλες είναι ελάσσονος σημασίας. Κάθε φορά που πρέπει να πάρουμε μία απόφαση προσπαθούμε να βρούμε λόγους για να την υποστηρίξουμε. Οι αποφάσεις χωρίζονται σε 3 κατηγορίες: τις δομημένες, τις αδόμητες και τις ημι δομημένες. Στις δομημένες αποφάσεις το αντικείμενο της απόφασης είναι καθορισμένο, τα δεδομένα εισόδου και εξόδου είναι συγκεκριμένα και η διαδικασία που ακολουθείται είναι πάντα ίδια. Στις μη δομημένες η διαδικασία είναι κάθε φορά διαφορετική και τα δεδομένα εισόδου και εξόδου δεν είναι καθορισμένα. Τέλος στις ημι-δομημένες άλλες εργασίες είναι καθορισμένες και άλλες όχι. Σε πολλές περιπτώσεις ο λήπτης έχει μπροστά του ένα σύνολο εναλλακτικών αποφάσεων και καλείται να διαλέξει την βέλτιστη από αυτές. Το ποια είναι η βέλτιστη εξαρτάται από τα κριτήρια που θέτει ο λήπτης. Στην περίπτωση που το κριτήριο είναι μόνο ένα η επιλογή της εναλλακτικής έγκειται στην βελτιστοποίηση του κριτηρίου (μέγιστο/ ελάχιστο). Αν για παράδειγμα το κριτήριο είναι η τιμή, η βέλτιστη εναλλακτική είναι αυτή με την χαμηλότερη τιμή. Τις περισσότερες φορές ωστόσο, στην πραγματική ζωή, τα κριτήρια είναι περισσότερα από ένα και η απόφαση δεν είναι τόσο εύκολη. Στην πραγματικότητα είναι σχεδόν ανέφικτο να ληφθεί μια απόφαση η οποία να ικανοποιεί σε μέγιστο βαθμό όλα τα κριτήρια καθώς σχεδόν πάντα θα υπάρχουν αντικρουόμενα κριτήρια. Αυτή η ανάγκη έδωσε πρόσφορο έδαφος για τη δημιουργία ενός νέου ρεύματος στον χώρο της λήψης αποφάσεων: την πολυκριτήρια ανάλυση αποφάσεων η αλλιώς MCDA (Multi-criteria Decision Aid). Το κύριο αντικείμενο της πολυκριτήριας ανάλυσης αποφάσεων είναι η αντιμετώπιση ενός προβλήματος το οποίο δημιουργείται κατά την διαδικασία της εξέτασης των παραμέτρων ενός προβλήματος και των κριτηρίων που επηρεάζουν τη λήψη της απόφασης. Το πρόβλημα αυτό σχετίζεται με τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να πραγματοποιηθεί η σύνθεση των παραμέτρων ώστε να επιτευχθεί η λήψη ορθολογικών αποφάσεων. Η διαφορά της πολυκριτήριας ανάλυσης αποφάσεων είναι ότι σε αντίθεση με μια απλή σύνθεση των παραμέτρων, όπως γίνεται σε άλλες προσεγγίσεις, η σύνθεση γίνεται υπό την επιρροή της πολιτικής λήψης αποφάσεων και του συστήματος προτιμήσεων και αξιών το οποίο χρησιμοποιεί ο λήπτης. Αυτό είναι πολύ σημαντικό καθώς το αποτέλεσμα της οποιασδήποτε ανάλυσης έχει τελικό αποδέκτη τον ίδιο τον αποφασίζοντα. Επομένως είναι προτιμότερο να έχει περισσότερο ενεργητικό ρόλο στην όλη διαδικασία και να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι προτιμήσεις του, παρά να περιορίζεται ο ρόλος του στην παρακολούθηση μαθηματικών υποδειγμάτων.