Eureka! Institutional Repository

Η Ελλάδα είναι μια χώρα που αναδεικνύεται μέσω της προβολής της πολιτιστικής της κληρονομιάς και των φυσικών της ομορφιών της. Οι πολιτισμικοί και οι φυσικοί της πόροι είναι αυτοί που προσελκύουν τους τουρίστες και τους επενδυτές, και θα πρέπει να αποτελούν σημείο αναφοράς σε κάθε αναπτυξιακή προσπάθεια και βασικό μοχλό της τουριστικής βιομηχανίας. Ωστόσο, η υπερπροβολή της πολιτισμικής κληρονομιάς αν και υπερπολλαπλασιάζει τον τουρισμό, φθείρει το φυσικό περιβάλλον και την τοπική φυσιογνωμία, και εγείρει αντιδράσεις από τοπικούς, περιφερειακούς και κρατικούς φορείς. Συνεπώς, το γεγονός αυτό προϋποθέτει την οργάνωση ενός στρατηγικού σχεδιασμού εκμετάλλευσης και προστασίας των πολιτισμικών μνημείων, σεβασμού και προστασίας του περιβάλλοντος χώρου, ορθολογικής κατανομής της τουριστικής δραστηριότητας σε τόπους και σε χρόνο. Εφόσον, ενεργοποιηθούν οι κατάλληλοι μηχανισμοί προστασίας της πολιτισμικής κληρονομιάς της χώρας και αποτραπούν όλοι οι κίνδυνοι από τους οποίους απειλείται και θα στηρίζονται σε πρακτικές που του επιτρέπουν να διατηρείται σε ένα σταθερό περιβάλλον, εγείρεται το ερώτημα αν μπορεί να αξιοποιείται σε κάθε περίπτωση για εμπορικούς σκοπούς, που θα αποφέρουν τόσο οικονομικό κέρδος όσο και την απαραίτητη προβολή για την περαιτέρω αύξηση του τουρισμού. Σε αυτό το θεωρητικό πλαίσιο, θα διενεργηθεί η έρευνα. Προσδοκώμενος στόχος είναι να αποτυπωθούν οι κρίσεις και οι αντιδράσεις ενός τυχαίου δείγματος πολιτών στο ενδεχόμενο αξιοποίησης των πολιτισμικών χώρων για εμπορικούς σκοπούς και για οικονομική ωφέλεια, και να καταγραφούν οι απόψεις τους. Το αποτέλεσμα της έρευνας θα υποδείξει τον τρόπο που η εκμετάλλευση των πολιτισμικών μνημείων μπορεί από τη μια να προβάλει τη χώρα πολύπλευρα και πολυεπίπεδα, και από την άλλη να φθείρει τον περιβάλλοντα χώρο, την τοποθεσία, το ίδιο το μνημείο ή να θίξει το μεγαλείο του πεπερασμένου παρελθόντος. Μεθοδολογικά η εργασία θα βασιστεί σε πρώτο επίπεδο στην ελληνόγλωσση και ξενόγλωσση βιβλιογραφική επισκόπηση και στην αναζήτηση ηλεκτρονικών πηγών. Στόχος είναι να μελετηθούν οι ιστορικές πηγές και να συλλεχθούν τα πληροφοριακά δεδομένα που αφορούν στην προβολή της χώρας μέσω της αξιοποίησης της πολιτισμικής της κληρονομιάς. Θα πραγματοποιηθεί μελέτη περίπτωσης και θα αξιολογηθούν οι παράγοντες που συνέβαλλαν στην αξιολόγηση της κατάστασης και στην λήψη της οριστικής απόφασης. Συγκεκριμένα, θα μελετηθεί το αρχειακό υλικό στον έντυπο ηµερήσιο και περιοδικό Τύπο της εποχής που προηγήθηκε της απόφασης του ΚΑΣ για την παραχώρηση του περιβάλλοντα χώρου της Ακρόπολης στον οίκο Gucci για την πραγματοποίηση επίδειξης μόδας στον ιερό βράχο, κατόπιν αιτήματος της εταιρίας. Για τον σκοπό αυτό θα συλλεχθεί υλικό από τα έντυπα αρχεία των εφημερίδων, αλλά κυρίως από τους ηλεκτρονικούς τους συνδέσμους. Στο δεύτερο επίπεδο της έρευνας θα εξεταστούν οι αντιδράσεις του κοινού/ πολιτών στη στάση που υιοθέτησε το ΚΑΣ και θα καταγραφούν οι προσωπικές τους απόψεις, αναφορικά με το συγκεκριμένο θέμα. Η ερευνητική προσέγγιση που θα ακολουθηθείείναι πολυμεθοδική, δηλαδή, θα επιχειρηθεί συνδυασμός ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας και σύγκριση των δεδομένων. Συνεπώς, μεταξύ των ερευνητικών εργαλείων θα υπάρχει ερωτηματολόγιο το οποίο θα διανεμηθεί τυχαία, αλλά και ημιδομημένη συνέντευξη ανοικτού τύπου προς έναν μικρό αριθμό αναγνωστών. Η επιλογή της ποσοτικής μεθόδου συνίσταται σε κοινωνικά ερευνητικά προβλήματα που ενδιαφέρονται για την αποτύπωση τάσεων των ατόμων (Robson, 2010). Συνεπώς, κρίνεται κατάλληλη για την συγκεκριμένη έρευνα που επιχειρεί να καταγράψει τις αντιλήψεις και τις στάσεις των πολιτών. Παράλληλα, η ποσοτική ερευνητική μέθοδος προτείνεται για τις περιπτώσεις που επιδιώκεται να εξεταστεί η σχέση μεταξύ μεταβλητών (Creswell, 2011). Στην προκειμένη περίπτωση, το φύλο, η ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο και η εμπειρία των ερωτώμενων σε ανάλογες περιπτώσεις, αποτελούν μεταβλητές, οι οποίες θα συμπεριληφθούν στο σχεδιασμό του ερευνητικού εργαλείου (ερωτηματολογίου). Ειδικότερα, το ερωτηματολόγιο, ως εργαλείο, θεωρείται ότι παρέχει τη δυνατότητα συγκέντρωσης εμπειρικών δεδομένων που αφορούν στο ίδιο θέμα από μεγάλο δειγματοληπτικό αριθμό σε σύντομο χρονικό διάστημα (Παρασκευόπουλος, 1993). Για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται και στην παρούσα έρευνα και θα είναι βασισμένο στους στόχους και, ειδικότερα, στα συγκεκριμένα ερευνητικά ερωτήματα, ώστε να εγγυάται την εγκυρότητα και την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων (Mouinho, Manion&Morrison, 2008). Από την άλλη πλευρά, η ημιδομημένη συνέντευξη με την ευελιξία που παρέχει, θα επιτρέψει με ανοιχτές ερωτήσεις την ελεύθερη έκφραση των ερωτώμενων αναφορικά με την προβληματική της έρευνας (Ιωσηφίδης, 2003). Χορηγώντας τα ερωτηματολόγια σε μια μικρή ομάδα ανθρώπων (το λεγόμενο δείγμα) προσδιορίζονται οι τάσεις, συμπεριφορές και τα χαρακτηριστικά μιας μεγάλης ομάδας ανθρώπων που ονομάζεται πληθυσμός. Επιπλέον, αυτός ο ερευνητικός σχεδιασμός δίνει τη δυνατότητα συμμετοχής ενός μεγάλου δείγματος «γεωγραφικά διασκορπισμένοι», ώστε να συλλεχθούν αρκετά δεδομένα για την εξαγωγή σίγουρων συμπερασμάτων (Creswell, 2011, σελ.452). Σε αυτή την περίπτωση, υπάρχει ανωνυμία, η οποία συμβάλλει στην ειλικρίνεια του συμμετέχοντα και στην αντικειμενικότητα του ερευνητή (Robson, 2010). Δομή Εργασίας Η παρούσα εργασία διαχωρίζεται σε δύο μέρη, στο θεωρητικό και στο πρακτικό. Το πρώτο αποτελείται από δύο κεφάλαια. Το πρώτο, αποτελεί τη θεωρητική επισκόπηση, όπου προσεγγίζονται εννοιολογικά οι βασικές έννοιες της θεματικής της εργασίας και της προβληματικής της έρευνας. Συγκεκριμένα, διασαφηνίζονται οι όροι Πολιτισμός και Κουλτούρα, Πολιτιστική Κληρονομιά, Πολιτιστικός Τουρισμός, Αειφόρος Τουριστική Ανάπτυξη, Μάρκετινγκ, Διαχείριση Μνημείων. Εξετάζονται οι επιδράσεις του Τουρισμού, προσδιορίζεται η έννοια της αειφορίας, της αειφόρου ανάπτυξης και της αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης. Επιπρόσθετα, προσεγγίζεται ετυμολογικά το Πολιτιστικό Μάρκετινγκ και το Τουριστικό Μάρκετινγκ, αναλύεται ο ρόλος των δημοσίων σχέσεων και της επικοινωνίας των τουριστικών προϊόντων, και τέλος, εξετάζεται σφαιρικά το «μνημείο» και ο «μνημειακός χώρος». Το δεύτερο, αποτελεί τη θεωρητική διερεύνηση, που αφορά στον σκοπό της έρευνας, στη σημασία της θεματικής, στον σκοπό και στα προσδοκώμενα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας, και παρατίθενται τα ερευνητικά ερωτήματα, που θα απαντηθούν από τη συνολική ερευνητική μελέτη. Το δεύτερο μέρος της εργασίας, είναι το εμπειρικό και αποτελείται από δύο κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο, αναλύεται η μεθοδολογία της έρευνας που θα ακολουθεί και παρουσιάζεται η μελέτη περίπτωσης, με την πρόταση Gucciγια την παραχώρηση του Παρθενώνα, με την απάντηση του ΚΑΣ και του ΥΠΠΟ και με την εξέταση παρόμοιων περιπτώσεων αξιοποίησης των Μνημείων της Ιταλίας. Στο ίδιο κεφάλαιο, προσεγγίζεται το μεθοδολογικό πλαίσιο της έρευνας και περιγράφεται ο πληθυσμός και το δείγμα της έρευνας, το ερευνητικό εργαλείο συλλογής δεδομένων, η ερευνητική διαδικασία και η μέθοδος επεξεργασίας των δεδομένων, και τέλος οι ερωτήσεις του ερωτηματολογίου και της συνέντευξης. Στο δεύτερο κεφάλαιο του δεύτερου μέρους της εργασίας, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της έρευνας από τη συλλογή των ερωτηματολογίων και τη συγκέντρωση των ερωτήσεων των συνεντεύξεων. Η εργασία ολοκληρώνεται με τα συμπεράσματα και τα πορίσματα της έρευνας, με τις βιβλιογραφικές παραπομπές, με το παράρτημα και με τον πίνακα περιεχομένων διαγραμμάτων και πινάκων.